13/6/17

Μας αρέσει η "ρήτρα ανάπτυξης";

Μια "ρήτρα ανάπτυξης" δεν είναι ούτε απολύτως καλή ούτε απολύτως κακή. Το πόσο καλή ή κακή είναι "φαίνεται από τη νεκροψία", δηλαδή όταν ενεργοποιηθεί ή όταν συσσωρευθούν τα αποτελέσματά της. Ας πούμε, το πρόβλημα με τον Ισημερινό το 2008 ήταν αποτέλεσμα μιας ρήτρας ανάπτυξης. Στην αναδιάρθρωση του χρέους του 2000 μπήκε στα νέα ομόλογα ρήτρα ανάπτυξης - το μέγιστο ποσοστό του upside της ανάπτυξης πήγαινε στους πιστωτές.Έλα μου ντε που το πετρέλαιο από $10/βαρέλι το 2000 βρέθηκε στα $150/βαρέλι το 2007-08 και η εκουατοριάνικη οικονομία δούλευε για τους πιστωτές. Αντίστοιχες περιπτώσεις έχουμε πολλές στη Λατινική Αμερική. Άλλως τε και τα δικά μας ομόλογα μετά το PSI έχουν ρήτρα ανάπτυξης. Θα μπορούσαν να φθάσουν μέχρι 4.6% (από 3% που είναι τώρα) - ευτυχώς (!!!) δεν αναπτυσσόμεθα.
Οι ρήτρες είναι σαν τους σερβομηχανισμούς. Καλές και άγιες για να επαναφέρουν στο "επιθυμητό σημείο" περιορισμένες αποκλίσεις. Δυνητικά καταστροφικές όμως σε μεγαλύτερες αποκλίσεις - γιατί μεγεθύνουν αντί να απορροφούν το πρόβλημα.

Ο πρωθυπουργός σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο μετέφερε ότι διεκδικεί ρύθμιση του χρέους με ρήτρα ανάπτυξης - τη νέα γαλλική φόρμουλα που μας έφερε ο ΛεΜερ. Είναι άριστη λύση εάν η Ελλάδα δεν βγει στις αγορές τα επόμενα "νι παραγοντικό" χρόνια. Τι γίνεται όμως εάν η χώρα πρόκειται να βγει πλήρως στις αγορές - δηλαδή χρόνος μπαίνει, χρόνος βγαίνει πρέπει να αντλεί τουλάχιστον 12% του ΑΕΠ της από τις αγορές; [Σημείωση: το Σύνολο Χρηματοδοτικών Αναγκών, ΣΧΑ, θα είναι 15% - αργότερα 20% - και με πρωτογενές πλεόνασμα 3.5% οι πρόσθετες ανάγκες είναι 11.5% μέχρι το 2022, 12.5%-13% μέχρι το 2028, και 17.5%-18% μετά].
Η ενεργοποίησή της ρήτρας (μη πληρωμή υποχρεώσεων προς τους θεσμικούς δανειστές) μειώνει το ΣΧΑ για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όμως για το υπόλοιπο είναι σήμα αδυναμίας πληρωμής και στέλνει το ρίσκο στα ουράνια. Υπάρχει ο κίνδυνος (κατά τη γνώμη μου, βεβαιότητα), κάθε ενεργοποίηση να αποκλείει τη χώρα από τις αγορές για περίοδο τριών ετών τουλάχιστον.
Τα παραπάνω είναι τα "τεχνικά". Υπάρχουν και τα ουσιαστικά, σχετικά με το χρέος. Εξαρτάται από τις ειδικές προβλέψεις της ρήτρας ανάπτυξης. Υψηλές πληρωμές με υψηλή ανάπτυξη, καταλήγουν σε σκηνικό ανάλογο του Ισημερινού - η ανάπτυξη πληρώνει το χρέος. Περιορίζεται δηλαδή η παρεμβατική δυνατότητα του δημοσίου προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης (ας πούμε, δημόσιες επενδύσεις για μεγάλα έργα υποδομών). Ενώ παρέχει "διαχειριστική σταθερότητα" γίνεται αντιαναπτυξιακό μέτρο. Σε περίπτωση ενεργοποίησης της "χαριστικής περιόδου", ο τρόπος επιστροφής σε τροχιά έχει σημασία. Πληρωμή των αναβληθεισών υποχρεώσεων με την επιστροφή στην ανάπτυξη είναι βαρίδι. Μετάθεσή τους στο απώτερο μέλλον προσθέτει χρέος, πέραν του κόστους.
Εάν οι μελέτες βιωσιμότητας χρέους είναι στον αέρα με τις προβλέψεις ανάπτυξης για 40 χρόνια, η ρήτρα ανάπτυξης βάζει πρόσθετες παραμέτρους αβεβαιότητας. Μπορεί να (φαίνεται πως) λύνει το αδιέξοδο, όμως μπορεί να καταλήξει σε διαιώνιση της εξάρτησης από τους θεσμούς και βαρίδι της ανάπτυξης.
Σε κάθε περίπτωση, η συμπερίληψη ρήτρας ανάπτυξης στη βεντάλια των μέτρων για το χρέος, προϋποθέτει την αποδοχή από τους δανειστές μιας κατάστασης η οποία είναι δυνατόν να μη μπορεί να περιορισθεί και άρα ανάληψη άγνωστων μελλοντικών υποχρεώσεων. Αυτό εξηγεί τη (δικαιολογημένη) αρνητική αντίδραση Σόιμπλε - είναι κάτι για το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να πάρει έγκριση κοινοβουλίου.
Να θυμίσω πως στο πακέτο των μέτρων ελάφρυνσης των υποχρεώσεων για το χρέος, εκτός των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων, υπάρχουν και τα μακροπρόθεσμα. Αυτά αφορούν κυρίως μηχανισμό που θα λαμβάνει μέτρα όταν η συγκυρία το επιβάλει - ας πούμε σε περιβάλλον πανευρωπαϊκής ύφεσης, υψηλών επιτοκίων, ή άλλης κρίσης. Θα προσδιοριστεί κάποια στιγμή το 2018. Οι εταίροι ήδη "φροντίζουν" για την ενδεχόμενη στραβή. Η ρήτρα ανάπτυξης προσφέρει μόνον το πρόσχημα για να αποφασιαθεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Γνώμη μου είναι, πως μπορεί μεν να φέρει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, όμως διώχνει τις αγορές (τουλάχιστον βάζει στους επενδυτές ένα πρόσθετο κίνδυνο που θα χτυπήσει στα spreads).
Ένα τελευταίο. Οι Γάλλοι, ανεξαρτήτως απόχρωσης της κυβέρνησής τους, είναι φοβεροί κρατιστές και τα προβλήματα (των άλλων) επιχειρούν να τα λύσουν σπρώχνοντάς τα κάτω από το χαλί - με ηγεμονικό τρόπο όμως. Θυμίζω τη "γαλλική φόρμουλα" μετακύλισης ομολόγων του Μαίου-Ιουνίου 2011. Η πρόταση αύξανε το χρέος και μας έσωσε η Moody's δηλωνοντας πως ακόμη και αυτό θα το θεωρήσει "πιστωτικό γεγονός".
Η ρήτρα ανάπτυξης είναι ταμάμ για προπαγανδιστική εκστρατεία. Δεν είναι σίιγουρο αν είναι εισιτήριο πρώτης θέσης στον Τιτανικό.

1 σχόλιο:

  1. Ἐντύπωση κάνει ἡ προδιαγραφόμενη παρερμηνεία σαφῶν ὅρων τοῦ δικαίου, πού ἀντιστρέφονται κατά τήν χρήση τους, ἀπό τό οἰκονομικό "δίκαιο" τῶν μεγάλων ἐπιχειρήσεω:
    Κάθε κανονικός κλασσικός νομικός, μέ τόν ὅρο "ρήτρα ἀναπτύξεως" σέ μία δανειακή σύμβαση, καταλαβαίνει ὅτι οἱ δανειστές θά πληρώνονται μόνο ἄν ἡ ἐπιχείρηση, ἤ ἡ χώρα, ἔχει ἀνάπτυξη, ἀλλιῶς δέν θά πληρώνονται, ἀλλά οὔτε καί θά τούς χρεωστοῦνται τόκοι γιά τό χρονικό διάστημα τῆς μή ὑπάρξεως ἀναπτύξεως. Αὐτά λέει ἡ κοινή λογική, καί ἡ κανονική νομική λογική.
    Συνεπῶς, βεβαίως εἶναι καλό πρᾶγμα μία τέτοια ρήτρα ἀναπτύξεως. Διότι θά ἔχουν συμφέρον οἱ ἴδιοι οἱ δανειστές, ἄν θέλουν πίσω τά λεφτά τους, μετά τῶν τόκων πού προσδοκοῦν ἐξ ἀρχῆς, νά βοηθήσουν στήν ἀνάπτυξη ἀκόμη καί μέ νέες ἐπενδύσεις. Ὡς δανείστριες δέ χῶρες, οἱ δανειστές, θά ἔχουν ὄχι ἁπλῶς τήν νομική ὑποχρέωση, ἀλλά καί τό συμφέρον, νά τηροῦνν τήν εὐρωπαϊκή κοινοτική ἀλληλεγγύη.
    Σέ τέτοιαν ρήτρα εἶναι προφανῶς ἀντίθετος ὁ Σόϊμπλε. Διότι φαίνεται, ὅτι ἄλλην ρήτρα "ἀναπτύξεως" σκέπονται κάποιοι. Πού ὅ,τι καί νά γίνῃ νά βγαίνουν κερδισμένοι οἱ δανειστές:
    Ἄν πάῃ καλά ἡ οἰκονομία, νά εἰσπράττουν τά ἐπί πλέον, τά πλεονάσματα, ὡς πρόσθετους τόκους ἐννοεῖται βέβαια, καί ὄχι γιά τήν ἀπόσβεση τοῦ κεφαλαίου.
    Ἄν πάῃ ἄσχημα ὅμως ἡ οἰκονομία, τότε νά... τρέχουν οἱ τόκοι! Ὥστε ὅταν μετά πάῃ καλλίτερα, νά ἔχουν νά εἰσπράξουν διπλούς καί τριπλούς τόκους (μετά π.χ. ἀπό δύο ἤ τρία χρόνια κακῆς πορείας τῆς οἰκονομίας), ὥστε νά μήν ὑπάρξει περιθώριο γιά πλεόνασμα διατιθέμενο στήν ἀνάπτυξη τῆς χώρας, νά ξαναπάῃ ἄσχημα ἡ οίκονομία, καί νά τρέξουν ξανά οἱ τόκοι στό μεσοδιάστημα, καί πάλι καί πάλι, καί νά διαιωνίζεται τό χρέος, καί νά μήν τελειώνει ἡ πληρωμή τῶν τόκων!
    Αὐτήν τήν ρήτρα καταστροφῆς καί ὑποδουλώσεως, καί ὄχι πράγματι ρήτρα ἀναπτύξεως, ἐννοεῖ νά ἐπιβάλλει ὁ Σόϊμπλε, καί γι'αὐτό προσποιεῖται ὅτι δέν θἐλει ρήτρα ἀναπτύξεως. Ὥστε μετά νά λέῃ, πήρατε τελικά τήν "ρήτρα ἀναπτύξεως', καί δέν τά καταφέρατε, πάλι χρωστᾶτε.
    Ἄν ὅμως κάποιος συμφωνήσῃ τέτοια ψεύτικη "ρήτρα ἀναπτύξεως", θά κάνει ἔγκλημα κατά τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ. Καί ἀργά ἥ γρήγορα, θά ἐλεγχθῆ δεόντως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.