Η Λωζάννη, ο Ερντογάν και η Μοσούλη

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

          Ο κ. Ερντογάν συμπεριφέρεται ως απόγονος των Σουλτάνων: στο εσωτερικό της χώρας του αυταρχικός και στις διεθνείς σχέσεις σωβινιστής και επικίνδυνος για την ασφάλεια και την ειρήνη της περιοχής. Ευλόγως οι Έλληνες ανησυχούν για τις νύξεις του περί αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης και οι Ευρωβουλευτές ψήφισαν το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ – Τουρκίας.

Η  προσκόλληση του Τούρκου προέδρου στη  φανταστική  αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας  οδηγεί σε μνήμες τραγωδιών,  που δεν θέλει να ξαναζήσει η ανθρωπότητα. Η νύξη, ίσως και απειλή, από τον κ. Ερντογάν για τη Συνθήκη της Λωζάννης είναι μια έμμεση αλλά σαφής απειλή για την Ελλάδα, όμως σήμερα αφορά κυρίως την περιοχή της Μοσούλης. 

Με τη Συνθήκη της Λωζάννης, το 1923, έμεινε ανοικτό το ζήτημα του βιλαετίου της Μοσούλης, στην οποία κατοικούν κυρίως Κούρδοι. Το 1918 το κατέλαβαν οι Βρετανοί από τους Τούρκους, αλλά αυτοί την  διεκδικούσαν. Ο εκπρόσωπός της Τουρκίας στη Λωζάννη Ισμέτ Ινονού έγραψε στον πρωθυπουργό του Χουσεΐν Ραούφ Μπέη: « Για εμάς η Μοσούλη είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας, για τους Βρετανούς είναι ζήτημα πετρελαίου»..

Οι Βρετανοί έδωσαν στο Ιράκ την πλούσια σε πετρέλαιο  περιοχή της Μοσούλης, γιατί ήθελαν να ελέγχουν τα κοιτάσματά της. Η Τουρκία αμφισβήτησε την απόφαση των Βρετανών και προσέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών, η οποία πάντως επικύρωσε την  προσάρτηση της Μοσούλης στο Ιράκ. Με την ίδια απόφαση η ΚτΕ έδωσε διοικητική και πολιτισμική αυτονομία στους Κούρδους της περιοχής της Μοσούλης. Όμως μετά την υπογραφή, το 1929, της Συνθήκης μεταξύ της Βρετανίας και του Ιράκ, αθετήθηκαν οι αποφάσεις της ΚτΕ για τους Κούρδους της  Μοσούλης....

Οι Κούρδοι έκτοτε παραμένουν υπό κατοχή, απάνθρωπη καταπίεση και βίαιες επιχειρήσεις αφομοίωσής τους στις χώρες στις οποίες ζουν, Τουρκία (17 εκατομμύρια), Ιράν (10 εκατομμύρια), Ιράκ (6 εκατομμύρια) και Συρία (2,5 εκατομμύρια), αλλά με αμείωτη την εθνική τους συνείδηση. Από το 2014 και μετά τον πόλεμο του Ιράκ οι Κούρδοι έχουν κερδίσει την ντε φάκτο αυτονομία τους στην περιοχή του Κιρκούκ, που αναγνωρίζουν οι Η.Π.Α, η Ε.Ε., η Ρωσία και η Κίνα. Τα ανεπίσημα σύνορά τους είναι δίπλα στη Μοσούλη. Για την απελευθέρωση της από τους ισλαμιστές αντάρτες του Ισλαμικού Κράτους  είναι σε εξέλιξη  μεγάλη επιχείρηση, στην οποία  κύριο ρόλο έχουν οι  πεσμεργκάς, δηλαδή οι στρατιώτες του ιρακινού Κουρδιστάν. Αν οι Κούρδοι γίνουν κύριοι της περιοχής της Μοσούλης αποκτούν μεγαλύτερα ερείσματα για ένα ανεξάρτητο πλούσιο και ισχυρό κράτος. Αυτό θα δημιουργήσει νέα πραγματικότητα στην περιοχή, ειδικότερα στα ανατολικά της Τουρκίας, όπου ζουν περίπου 15 εκατομμύρια Κούρδοι. Αυτό φοβάται ο κ. Ερντογάν. Η αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης που ονειρεύεται εμπεριέχει την επιθυμία του να μην πετύχουν τα σχέδια των Κούρδων και να καταλάβει η Τουρκία τη Μοσούλη...-