27/10/16

Δημογραφικό της Τουρκίας, αναθεωρητισμός, ορυκτοί πόροι, και η επερχόμενη σύγκρουση

Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος
Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης
Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
Το πολιτικό προσωπικό στη χώρα μας δεν είναι γαλουχημένο-εκπαιδευμένο ώστε να αντιληφθεί πως η Ελλάδα είναι μία πλούσια χώρα σε ορυκτούς πόρους. Η πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού είναι γαλουχημένο με τη νοοτροπία του συνδικαλισμού, των επιδοτήσεων και του κρατισμού. Ως εκ τούτου, η ευχή για τη χώρα μας (πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών πόρων) τείνει να μετατραπεί σε κατάρα. Αυτός ο κίνδυνος διογκώνεται ακόμη περισσότερο, και μεταλλάσσεται σε κίνδυνο για την Εθνική Ασφάλεια της χώρας μας, με την παρουσία της διαφθοράς (http://energypress.gr/news/i-diafthora-os-kindynos-ethnikis-asfaleias).

Από το 2010 είχε ξεκινήσει μία προσπάθεια  «προειδοποίησης» για πιθανούς κινδύνους οι οποίοι σχετίζονταν με τη Μεσόγειο και τα βόρεια παράλια της Αφρικής. Ένα μήνα ακριβώς (Νοέμβριος 2010) πριν αυτοπυρποληθεί ο Τυνήσιος έμπορος (Δεκέμβριος 2010), και ξεκίνησε με αυτόν τον τρόπο η Αραβική «Άνοιξη», είχε δημοσιευθεί ένα προειδοποιητικό άρθρο στο ιστολόγιο του ΕΛΙΑΜΕΠ. Παρατίθεται απόσπασμα του άρθρου: "...οι βλέψεις (...) για τις επόμενες δεκαετίες, έχουν στραφεί ήδη προς τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Αφρική (...). Η επανάκαμψη της παγκόσμιας γεωπολιτικής και οικονομικής πυξίδας προς τη Μεσόγειο και την Αφρικανική ήπειρο είναι πλέον γεγονός αδιαμφισβήτητο. Τις επόμενες δεκαετίες θα κατευθυνθούν περισσότερες επενδύσεις προς το νότιο υπογάστριο της ΕΕ και προς την ενδότερη Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των Αφρικανικών χωρών που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Επενδύσεις οι οποίες θα σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας, εξόρυξης πετρελαίου, φυσικού αερίου και, κυρίως, σπάνιων ορυκτών. Επενδύσεις οι οποίες θα περιλαμβάνουν ταυτόχρονα και νέους, άγνωστους προς το παρόν κινδύνους...."

Το 2001 ο Michael Klare, καθηγητής στο Hampshire College των ΗΠΑ, δημοσίευσε ένα άρθρο στο περιοδικό Foreign Affairs με τίτλο: “The New Geography of Conflict” (May/June 2001). Το άρθρο του καθ. Klare θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα βαθμό «προφητικό» όσο αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις που βιώσαμε και βιώνουμε ακόμη. Σε εκείνο το άρθρο ο Klare είχε παρουσιάσει ένα χάρτη («Possible Flash Points for Resource Conflict») στον οποίο παρέθεσε διάφορα γεωγραφικά σημεία του πλανήτη τα οποία θεωρούσε υποψήφια για τις επόμενες αναφλέξεις-συγκρούσεις. Συγκρούσεις οι οποίες θα σχετίζονταν με την παρουσία πλουτοπαραγωγικών πηγών στις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές. Ο καθ. Klare είχε θεωρήσει ως κύριες πλουτοπαραγωγικές πηγές-αιτίες αυτών των συγκρούσεων τις κάτωθι:
- Πετρέλαιο και φυσικό αέριο (και τους αγωγούς μεταφοράς αυτών)
- Συστήματα νερού/υδροφόρους ορίζοντες
- Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι
- Ξυλεία
Λίγο πολύ όλοι μας σήμερα αντιλαμβανόμαστε την αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας. Από το 2011(τουλάχιστον) συζητείται: http://thomaspmbarnett.com/globlogization/2011/3/28/turkey-re-rise-of-the-ottoman-empire.html (λεπτομέρεια: έχει ενδιαφέρον ο χάρτης καθώς παρουσιάζει ομοιότητες με τον αλυτρωτικό χάρτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα: http://www.onalert.gr/stories/oi-alytritikes-taseis-tou-erdogan-seprvtoselido-tourkikis-efimeridas/52604)

Παρόλα αυτά, ενώ «έξω» στα διάφορους κύκλους το νεο-οθωμανικό σενάριο συζητείται έντονα τουλάχιστον από το 2011, στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, υπάρχουν δύο σχολές σκέψης όσο αφορά την από-και-πέρα-στάση της Τουρκίας: η μία σχολή σκέψης, θεωρεί πως αυτά που συμβαίνουν την παρούσα περίοδο στην Τουρκία (πχ. οι αλυτρωτικές δηλώσεις Ερντογάν περί Συνθήκης Λωζάνης) γίνονται για εσωτερική κατανάλωση. Πως ο Ερντογάν το κάνει εξαιτίας του αποτυχημένου πραξικοπήματος και των εκκαθαρίσεων στις οποίες προβαίνει. Για να θολώσει τάχατες τα νερά στους εσωτερικούς του αντιπάλους και να τους αποπροσανατολίσει. Προσωπικά δεν ανήκω σε αυτή σχολή σκέψης. Τη θεωρώ αφελή. Προσωπικά εκτιμώ πως ο Ερντογάν κινείται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου-στρατηγικής και συγκεκριμένου στόχου: το στόχο του νεο-οθωμανισμού.

Θα σας εξηγήσω τη γεννεσιουργό αιτία.

Η Τουρκία σήμερα έχει περίπου 67 εκατομμύρια κατοίκους ενώ το 2050 θα έχει περίπου 100 εκατομμύρια κατοίκους. Το 2050 οι ηλικιωμένοι Τούρκοι (άνω των 65 ετών) θα αποτελούν το 17% των Τούρκων. Οι ηλικιωμένοι Τούρκοι άνω των 80 ετών θα αποτελούν μόλις το 3.8% των κατοίκων της Τουρκίας. Από το 2010 είχαν ξεκινήσει οι συζητήσεις της αναπλήρωσης αυτού του κενού για την περιοχή μας. Γεωπολιτικό κενό το οποίο ήθελε την Τουρκία να αναπληρώνει μέσω της πιθανής αναγέννησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την εξέλιξη του δημογραφικού της Τουρκίας μπορείτε να δείτε εδώ: https://populationpyramid.net/turkey/2050/ Μετακινείστε τον κέρσορα πάνω στο γράφημα μεταξύ των ετών 2050-2055 και διαπιστώστε σε ποιές χρονικές περιόδους κορυφώνεται (peak) ο πληθυσμός της Τουρκίας...

Ας είμαι ξεκάθαρος: η Τουρκία για να αντέξει ως ενιαία χώρα, συγκροτημένη σε κράτος, πρέπει να αποκτήσει οπωσδήποτε πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους. Ειδάλλως δεν θα μπορέσει να ταίσει και ζεστάνει τα 100 περίπου εκατομμύρια πληθυσμού της το έτος 2050. Αν δεν αποκτήσει πρόσβαση σε ενέργεια, η Τουρκία θα καταρρεύσει. Θα διαλυθεί. Ακριβώς το ίδιο ρίσκο αντιμετωπίζει η Κίνα (μαζί με τη διαφθορά και το οξύ περιβαλλοντικό πρόβλημα). Ο Ερντογάν λοιπόν κοιτάζει 30+ χρόνια μπροστά (εμείς;;;) διαβλέποντας ταυτόχρονα τους κινδύνους που εκπηγάζουν για τον ίδιο από την πιθανή «αναμόχλευση» της μυστικής συμφωνίας Sykes-Picot (περισσότερα για τη συμφωνία Sykes-Picot εδώ:  http://www.huffingtonpost.gr/sotiris-kamenopoulos/-sykespicot-_b_12325490.html και εδώ: http://www.huffingtonpost.gr/sotiris-kamenopoulos/post_13383_b_12429228.html).

Όμως, τα ενεργειακά projects παίρνουν αρκετά χρόνια ώστε να υλοποιηθούν. Αυτό είχα προσπαθήσει να εξηγήσω σε άλλη εκτίμηση κινδύνου: "... Είναι λογικό λοιπόν να κάνει κάποιος την εκτίμηση πως οι αλλαγές που βλέπουμε τριγύρω μας έπρεπε να ξεκινήσουν αρκετά πριν το 2020-2025. Προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση σε υδρογονάνθρακες το 2050, και με δεδομένο πως μέχρι να επιβεβαιωθούν τα πιθανά κοιτάσματα, να εκτιμηθεί η οικονομική τους αξία, να ξεκαθαρισθούν οι γεωπολιτικές τριβές, και να έρθουν αυτά στην επιφάνεια, θα περνούσε αρκετό χρονικό διάστημα. Είναι γνωστό άλλωστε πως τέτοιου είδους projects (ορυχεία και υδρογονάνθρακες) απαιτούν πολλά έτη μέχρι να υλοποιηθούν..." (http://www.capital.gr/story/2082303).

Πριν λίγες ημέρες ο Βεϊσέλ Έρογλου, υπουργός Δασών και Υδάτινων Υποθέσεων της Τουρκίας (ουσιαστικά, των πλουτοπαραγωγικών πηγών στις οποίες αναφερόταν ο καθ. Klare) φέρεται πως έθεσε την ημερομηνία στόχο για την ολοκλήρωση της αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: το έτος 2053. Εάν αυτή η αναφορά του Έρογλου είναι αληθής (ας υπογραμμισθεί η λέξη «εάν»), τότε το παραπάνω σενάριο-εκτίμηση κινδύνου αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάρος-αξιοπιστία.

Με όρους του Risk Management (δείτε Εικόνα 1, αλλά και την ανάλυση εδώ: http://www.defence-point.gr/news/?p=124676) η συνολική επικινδυνότητα ενός τέτοιου γεω-πολιτικού σεναρίου βρίσκεται στο κόκκινο (κωδικός «1»). Ο κίνδυνος είναι καταστροφικός καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα πως θα συμβεί («Β») ενώ η σοβαρότητα του κινδύνου είναι: «Θάνατος» ή πλήρης καταστροφή («Ι»).

Σύμφωνα με την εντελώς προσωπική μου εκτίμηση, ο Ερντογάν δεν έχει άλλη επιλογή για να μη διαλυθεί παρά μόνο τον αναθεωρητισμό. Γι’αυτό «βλέπει» τόσο προς τη Μοσούλη όσο και προς το Αιγαίο. Δεν το κάνει για εσωτερικούς λόγους: οι εσωτερικοί λόγοι είναι η ίδια η ύπαρξη της Τουρκίας. Η στρατηγική του είναι ολοφάνερη. Μη τρέφουμε αυταπάτες. Μην είμαστε αφελείς. Να είμαστε προετοιμασμένοι τόσο υλικά όσο και πνευματικά χωρίς καμία φοβία. Ας επαναληφθεί: χωρίς καμία φοβία.

Εάν η θεωρία του καθ. Klare ευσταθεί, τότε πιθανώς οι πλουτοπαραγωγικές πηγές θα είναι η γεννεσιουργός αιτία μίας πιθανής επερχόμενης σύγκρουσης στην περιοχή. Πιο ξεκάθαρος δεν μπορώ να γίνω.


ΥΓ 1. Οι διαχρονικές ευθύνες του Ελληνικού πολιτικού προσωπικού στο θέμα της αξιοποίησης των ελληνικών πόρων είναι τεράστιες (για περισσότερα διαβάστε εδώ: http://www.huffingtonpost.gr/sotiris-kamenopoulos/-_7900_b_12552166.html). Τα διαρκή εμπόδια που υψώνονταν - και συνεχίζουν να υψώνονται (;) - στην αξιοποίηση των ελληνικών ορυκτών πόρων δεν μπορεί ίσως να εξηγηθεί με επιστημονικά κριτήρια. Εάν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι είχαν αξιοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, τότε ίσως, δεν θα φτάναμε στη σημερινή επικίνδυνη για τη χώρα μας γεωπολιτική κατάσταση...Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο, οι ευθύνες αυτές, ίσως κάποια στιγμή να χρήζουν διερεύνησης σε σχέση με την Εθνική Ασφάλεια της χώρας.


4 σχόλια:

  1. Δύσκολο στην ανάγνωση άρθρο με λάθη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σαλάτα το άρθρο...'Οπως δυστυχώς μας έχει συνηθίσει ο συγκεκριμένος αρθογράφος.
    Χονδροειδή λάθη όπως το ότι ο πληθυσμός της Τουρκίας είναι 67 εκατομμύρια. Ο πληθυσμός της γείτονος πλησιάζει το 80 ( για την ακρίβεια είναι 79) σύμφωνα με τελευταίες ανακοινώσεις της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας.
    Επίσης μου κάνει εντύπωση πως ενώ ο συγγραφέας ομιλεί ως ειδικός περί ορυκτών πόρων και μάλιστα κάνει διδακτορικό στο αντικείμενο δεν γνωρίζει πως σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τα όποια κοιτάσματα μας γιατί πριν 2-3 δεκαετίες δεν υπήρχαν οι κατάλληλες τεχνικές/εξοπλισμός και δεδομένου ότι τα όποια κοιτάσματα είναι σε μεγάλο βάθος. Επίσης η αγοραία τιμή των υδρογονανθράκων παίζει το κυριότερο ρόλο στην αξιοποίηση τους αφού αυτή καθορίζει αν το project είναι βιώσιμο ή όχι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. 1. "η αγοραία τιμή των υδρογονανθράκων παίζει το κυριότερο ρόλο στην αξιοποίηση τους αφού αυτή καθορίζει αν το project είναι βιώσιμο ή όχι."

      Τότε, με αυτή τη λογική, δεν θα έπρεπε να υπάρχει σήμερα, αλλά ούτε και από το 2010, κανένα ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα στην Κύπρο, το Ισραήλ, και την Αίγυπτο. Αλλά ακόμη και στο Ιόνιο η Total δείχνει ενδιαφέρον.

      2. "σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τα όποια κοιτάσματα μας γιατί πριν 2-3 δεκαετίες δεν υπήρχαν οι κατάλληλες τεχνικές/εξοπλισμός και δεδομένου ότι τα όποια κοιτάσματα είναι σε μεγάλο βάθος."
      Ας άφηναν ορισμένοι να γίνουν έρευνες, ας δημιουργούσαν το κατάλληλο θεσμικό περιβάλλον, ώστε σήμερα να είμαστε πανέτοιμοι...

      3. "ο πληθυσμός της Τουρκίας είναι 67 εκατομμύρια. Ο πληθυσμός της γείτονος πλησιάζει το 80 (για την ακρίβεια είναι 79)"
      Αυτό το επιχείρημα αυξάνει ακόμη περισσότερο τη βαρύτητα του δημογραφικού της Τουρκίας...Με αυτό σου το επιχείρημα δικαιώνεις πιο πολύ τον αρθρογράφο...

      Διαγραφή
    2. Ο σκοπός μου δεν είναι να επιτεθώ στην αξιοπιστία ή να διαφωνήσω με το βασικό επιχείρημα του αρθρογράφου, το οποίο είναι ότι όσο αυξάνονται οι ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας αυτή θα έχει περισσότερα κίνητρα να βάλει χέρι στους υδρογονάνθρακες της Μεσογείου. Με την γενική ιδέα είμαι σύμφωνος.

      Απλά με ενοχλεί η εξόχως λαϊκίστικη προσέγγιση του αρθρογράφου και η επιφανειακή ανάλυση (λανθασμένα στοιχεία όπως ο πληθυσμός της Τουρκίας, εντελώς αόριστη επίκληση περί αξιοποίησης των κοιτασμάτων χωρίς να παραθέτει στοιχεία σχετικά με την περίοδο που έπρεπε να γίνει, αν ήταν οικονομικά συμφέρουσα και τεχνολογικά εφικτή η αξιοποίηση και επίσης αν είχαμε την υποστήριξη των σημαντικότερων παικτών σε διεθνές επίπεδο) ενός εξόχως σημαντικού θέματος.

      Σχετικά με την απάντησή σου φαίνεται ότι στερείσαι βασικών γνώσεων σχετικά με την διοίκηση και λειτουργία των πολυεθνικών εταιρειών και γενικότερα του διεθνούς γεωπολιτικού "παιχνιδιού" στο χώρο της ενέργειας. Είναι φανερό ότι ρέπεις προς τον λαϊκισμό και την συνωμοσιολογία και εξηγούμαι..


      1. Όλες οι αποφάσεις των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων στηρίζονται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ και μόνο σε μελέτες εφικτότητας (feasibility studies). Κοινώς εάν εκτιμάται ότι δεν συμφέρει την εταιρεία δεν γίνεται τίποτα. Οι επενδύσεις που αναφέρεις ξεκίνησαν στην πλειοψηφία τους την περίοδο μεταξύ Οκτώβρη 2009-Οκτώβρη 2014 (την περίοδο αυτή οι τιμές πετρελαίου κυμαινόταν στη ζώνη 70-110 δολαρίων με την μέση τιμή να είναι περίπου 90 δολάρια) και η απόφαση για την υλοποίηση τους ελήφθη πριν το ξέσπασμα της κρίσης όταν και υπήρχε άφθονη διαθέσιμη χρηματοδότηση στις αγορές και διάθεση ανάληψης ρίσκου και σαφώς η υψηλή κερδοφορία τους φαινόταν εξασφαλισμένη. Άρα αυτά που υποστηρίζεις δεν στέκουν.

      2. "Ας μας άφηναν ορισμένοι" επιβεβαιώνεις τα λεγόμενα μου περί γεωπολιτικού παιχνιδιού και ότι στην ουσία οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται μόνο από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Άρα αυτές δεν έχουν τις μεγαλύτερες ευθύνες αφού δεν είναι σε θέση να λάβουν τις αποφάσεις.Επίσης η δημιουργία "κατάλληλου θεσμικού περιβάλλοντος" όπως λες δεν είναι θέμα 10ετιών. Όταν προκύπτει η ανάγκη δημιουργίας του λόγω κοινωνικών/τεχνολογικών αλλαγών τότε έρχεται και η δημιουργία του συνήθως Τα ελληνικά κοιτάσματα απαιτούν εξειδικευμένο εξοπλισμό/τεχνικές γιατί βρίσκονται σε μεγάλα βάθη και αυτός δεν υπήρχε πριν 2-3 δεκαετίες. Είναι σαν να κατηγορείς τις ΗΠΑ που δεν παρήγαγαν σχιστολιθικό πετρέλαιο από το 1990. ΑΠΛΑ δεν υπήρχε η διαθέσιμη τεχνολογία.

      3."Εάν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι είχαν αξιοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, τότε ίσως, δεν θα φτάναμε στη σημερινή επικίνδυνη για τη χώρα μας γεωπολιτική κατάσταση...Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο, οι ευθύνες αυτές, ίσως κάποια στιγμή να χρήζουν διερεύνησης σε σχέση με την Εθνική Ασφάλεια της χώρας". ΑΚΡΑΙΟΣ ΛΑΙΚΙΣΜΟΣ και επιφανειακή ανάλυση από τον συγγραφέα που κινείται στο ίδιο επίπεδο "του θα σκίσουμε τα μνημόνια" που έταζε ο μεγαλύτερος πολιτικός απατεώνας στην ιστορία της χώρας μας του οποίου το όνομα δεν αξίζει να αναφέρουμε. Τα βασικά προβλήματα της χώρας ήταν και είναι η αναξιοκρατία και το ρουσφέτι, η τεράστια διαφθορά, ο ωχαδερφισμός και η εχθρότητα έναντι των επιχειρήσεων.

      4. Δεν νοείται άνθρωπος που να ασχολείται με τα εθνικά ζητήματα - ελληνοτουρκικά που να μην γνωρίζει (στο περίπου) τον πληθυσμό της Τουρκίας. Αυτό δείχνει τραγική άγνοια ή προχειρότητα κατά την συγγραφή του άρθρου. Εκτός και αν πρόκειται για λάθος οπότε οφείλω να ζητήσω συγγνώμη.

      Διαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.