Oι θαλάσσιες αρτηρίες, η Κύπρος και η Τουρκία

ΣΗΜΕΡΙΝΗ.Το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) στοχεύει σ’ ένα βιώσιμο, λειτουργικό, ασφαλές και ψηλής απόδοσης δίκτυο μεταφορών, το οποίο θα εξυπηρετεί την Ευρώπη στην ολότητά της. Περιλαμβάνει οδικές αρτηρίες, σιδηροδρομικές γραμμές, αεροδρόμια, λιμάνια και συστήματα διαχείρισης μεταφορών. Μέρος του ΔΕΔ-Μ αποτελούν, με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και οι αυτοκινητόδρομοι Λευκωσίας - Λεμεσού - Πάφου και Λάρνακας - Κοφίνου, τα λιμάνια Λεμεσού και Λάρνακας και τα διεθνή αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου.

Η Κύπρος συμμετέχει στην πανευρωπαϊκή προσπάθεια ολοκλήρωσης του ΔΕΔ-Μ. Ταυτόχρονα συμμετέχουμε και στην πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη των καλύτερων διασυνδέσεων του συστήματος αυτού με τα συστήματα μεταφορών των γειτονικών της χωρών.

Η προσπάθεια αυτή στοχεύει στη συγκρότηση ενός ενιαίου και αποτελεσματικού δικτύου μεταφορών της ΕΕ και των γειτόνων της και εντάσσεται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας.
Η πολιτική αυτή καταρτίστηκε για να αποφευχθεί η εμφάνιση νέων διαχωριστικών γραμμών μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών της χωρών και να προωθηθεί η ειρήνη, η σταθερότητα, η ασφάλεια, η ανάπτυξη, η ευημερία και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας και της κοινωνίας στις χώρες αυτές.
Ένα από τα βασικά εργαλεία της πρωτοβουλίας αυτής είναι οι Θαλάσσιες Αρτηρίες (Motorways of Sea) και ιδιαίτερα η ανάπτυξη της Θαλάσσιας Αρτηρίας της Νοτιοανατολικής Μεσογείου που αποτελεί έργο προτεραιότητας του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών.

Η Κύπρος, ως εξωτερικό όριο της ΕΕ στην ανατολική Μεσόγειο, υποστηρίζει την ανάπτυξη της θαλάσσιας αυτής αρτηρίας που στοχεύει να συνδέσει την Ευρώπη με την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Μέσα στα πλαίσια αυτά η Κύπρος συμμετέχει ενεργά στο Μεσογειακό Φόρουμ μαζί με τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα, τη Σλοβενία και τη Μάλτα. Η πρόθεση είναι να υποβληθούν προτάσεις για τη Θαλάσσια Αρτηρία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που συνδέει την Αδριατική Θάλασσα με το Ιόνιο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, η οποία συνδέεται επίσης με τις Θαλάσσιες Αρτηρίες της Νοτιοδυτικής Ευρώπης.

Επιπλέον, η Κύπρος συμμετέχει μαζί με την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Σλοβενία και τη Μάλτα στο σχέδιο «Ετοιμασία Ρυθμιστικού Σχεδίου της Θαλάσσιας Αρτηρίας της Ανατολικής Μεσογείου», το οποίο επίσης χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι Θαλάσσιες Αρτηρίες είναι μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που στοχεύει σε μιαν αποτελεσματική από πλευράς κόστους, υψηλής ενεργειακής απόδοσης και φιλική προς το περιβάλλον λύση έναντι της επέκτασης των δικτύων αυτοκινητοδρόμων στην ξηρά. Καλύπτει υποδομές, εγκαταστάσεις, διαδικασίες, υπηρεσίες, θέματα τεχνολογίας και καινοτομίας και γενικά την ποιοτική αναβάθμιση και την υψηλή χωρητικότητα ενός ενοποιημένου συστήματος με την παρέμβαση των θαλάσσιων μεταφορών.

Η στρατηγική θέση της Κύπρου, στο κέντρο τριών ηπείρων, και η μικρή της απόσταση από μεγάλες εμπορικές αρτηρίες που συνδέουν την Ευρώπη με τη Μέση και την Άπω Ανατολή, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επέκταση των Θαλάσσιων Αρτηριών και την εξεύρεση τρόπων για βελτιωμένη σύνδεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις γειτονικές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Η επιτυχημένη λειτουργία των Θαλάσσιων Αρτηριών απαιτεί αποδοτικές λιμενικές και ναυτιλιακές υπηρεσίες, καθώς και αποτελεσματική διασύνδεση με το σύστημα των χερσαίων μεταφορών. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη αυτή, η Κυβέρνησή μας έχει θέσει ψηλά στις προτεραιότητές της την ανάπτυξη και τη βελτίωση των υποδομών και τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος μεταφορών στην Κύπρο.

Η Αρχή Λιμένων έχει προγραμματίσει μια σειρά από έργα, προκειμένου να ενισχύσουν τις λιμενικές μας υπηρεσίες ώστε να καθιερωθεί η Κύπρος ως ένα σημαντικό κέντρο διαμετακόμισης.

Παράλληλα, η κυπριακή Κυβέρνηση κάνει έντονες προσπάθειες για να αρθούν τα εμπόδια στην ελεύθερη ροή του εμπορίου και της ναυτιλίας στην περιοχή μας. Κάθε εμπόδιο που επιβάλλεται στη διακίνηση των πλοίων αποτελεί στην πραγματικότητα εμπόδιο στην ανάπτυξη των Θαλάσσιων Αρτηριών και κατ’ επέκταση στη διασύνδεση της ΕΕ με τις γειτονικές χώρες. Ένα τέτοιο εμπόδιο παρεμβάλλει η Τουρκία για περισσότερα από είκοσι χρόνια.

Η Τουρκία αντιτίθεται εν γνώσει της στην ανάπτυξη των Θαλάσσιων Αρτηριών, εμποδίζοντας πλοία με κυπριακή σημαία ή πλοία (ανεξαρτήτως σημαίας) που έχουν ως τελευταίο λιμάνι κατάπλου τα λιμάνια της Κύπρου, από την είσοδό τους σε λιμάνια της Τουρκίας. Η Κύπρος με έντονο τρόπο προβάλλει την ανάγκη για άρση των μέτρων αυτών, που λειτουργούν εις βάρος των στόχων της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την επίτευξη της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής καθώς και της περιφερειακής της ολοκλήρωσης.

Μέσα από την ελεύθερη διακίνηση θα γίνει κατορθωτή η οικοδόμηση γεφυρών μεταξύ της Ευρώπης και των γειτόνων της, με αποτελεσματικούς και οικονομικά βιώσιμους τρόπους. Αναφορικά με τη σύνδεση της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, ο πιο αποτελεσματικός και οικονομικά βιώσιμος τρόπος για να υλοποιηθεί, είναι μέσω της Θαλάσσιας Αρτηρίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η προσπάθεια να προωθηθεί η αρτηρία αυτή μπορεί να έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας αν αξιοποιηθούν πλήρως οι στενότερες σχέσεις των περιφερειακών κρατών-μελών της ΕΕ, οι οποίες έχουν παραδοσιακά καλύτερες σχέσεις με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ και μπορούν να λειτουργήσουν ως συνεργάτες και συντονιστές της ΕΕ με τους γείτονές της. Η Κύπρος προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί, και έχει την πολιτική βούληση, να προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες προς την ΕΕ και τις γειτονικές της χώρες.

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ*
* Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων